Makale Çağrısı: Yapay Zeka’nın Sosyal Hayata Etkileri - Cilt 5 Sayı 1 (2024): Şubat

Yapay zeka teknolojilerinin hızla yaygınlaştığı bir dönemde, Üretken Yapay Zeka (Generative Artificial Intelligence), toplumsal yaşamın, kurumların ve bireylerin günlük faaliyetlerinin önemli bir parçası haline gelmektedir. Bu teknolojilerin sağladığı faydaların yanı sıra, beraberinde getirdiği etik ve toplumsal sorumlulukları ele almak, çağımızın en önemli konularından biridir.

Yapay Zeka (YZ), ekonomik büyüme, sosyal kalkınma, insan refahı ve güvenliği için büyük potansiyel taşımaktadır. Ancak, bu potansiyelin gelişim sürecinde göz ardı edilen kritik bir boyut bulunmaktadır. Yapay Zeka tartışmalarının verimlilik ve kar odaklılık boyutuna odaklanması, toplumun dokusu üzerinde yaratabileceği muhtemel tahribatlara yeterince dikkat edilmemesiyle sonuçlanmaktadır. Bu eksiklik, toplumun yapay zekanın getirdiği değişimlere uyum sağlama ve hazırlanma kapasitesinde ciddi boşluklar yaratmakta ve bireylerin yeteneklerini geliştirme konusunda yetersiz yatırımlarla sonuçlanmaktadır. Bu ise hızla artan ve derinleşen eşitsizliklerin doğmasına yol açmaktadır.

Günümüzdeki gelişim çizgisi, YZ teknolojilerinin iş süreçlerine ilişkin otomasyonun kapsamını ve hızını artırdığını göstermektedir. Buna bağlı olarak YZ teknolojileri işgücünü üretim sürecinin dışına iterken, bir yandan da sektörel yoğunlaşmanın artmasına neden olmaktadır. Dolayısıyla, bu türden “beklenmedik etkilerin” teknolojik gelişmenin doğasına içkin bir sorun mu yoksa gelişmenin yanlış bir patikaya girmesinden kaynaklanan bir sorun mu olduğu tartışma konusudur (bkz. Acemoğlu, Redesigning AI -Work, Democracy, and Justice in the Age of Automation ve Acemoğlu, Koster ve Özgen “Robots and Workers: Evidence from the Netherlands”). Diğer yandan, YZ’nın tasarım ve kullanım tarzlarının güvenlik, gizlilik ve denetim konularında geniş çaplı bir etkiye sahip olabileceği de tartışılmaktadır (bkz. Kazim & Koshiyama, “A high-level overview of AI ethics”).

Bu tartışmalı konular, teknolojinin gelişmesi ve yaygınlaşmasının hızına ayak uydurabilecek mevcut yasa ve düzenlemelerin genellikle eksik olduğu bir dönemde ortaya çıkmaktadır. Diğer yandan, tüm teknolojik gelişmeler gibi yapay zekanın da tarihsel bağlamı içerisinde ele alınması ve toplumsal, kültürel ve siyasi karşılıklarının bu tarihsel bağlam ışığında analiz edilmesi gerekmektedir. Teknolojiyle gerek bireysel gerekse toplumsal olarak kurulacak ilişkinin sıhhati ancak böyle bir analizle sağlanabilir. Üretken yapay zeka konusunda derinlemesine araştırmaların ve tartışmaların yayılmasına öncülük etmek, en iyi uygulamaların ve standartların belirlenmesinde büyük önem taşımaktadır.

Bu çağrı metniyle, yapay zeka teknolojilerinin sosyal yaşama olan etkilerini inceleyen yenilikçi makaleleri bir araya getirmeyi hedefliyoruz. Aşağıdaki üç ana tema etrafında odaklanan makaleler özellikle ilgi çekici olacaktır:

• Yapay Zeka ve Dezenformasyon: Yapay zeka, dezenformasyonla mücadelede önemli bir potansiyele sahiptir. Bu tema altında, yapay zekanın enformasyon doğrulama süreçlerindeki rolünü, mevcut uygulama sınırlamalarını ve yapay zeka tabanlı teyitçilik sistemlerinin geliştirilmesi için gerekenleri tartışan makaleler özellikle aranmaktadır.
• Akademi ve Yapay Zeka: Yapay zeka, sosyal bilimler araştırmalarında yeni fırsatlar ve zorluklar sunmaktadır. Bu tema altında, yapay zekanın sosyal bilimlerde nasıl kullanılabileceğini, mevcut uygulamaların nasıl geliştirilebileceğini ve yapay zeka tabanlı araştırmaların sosyal bilimler disiplinine katkılarını ele alan makaleler beklenmektedir.
• “Sorumlu Yapay Zeka” (Responsible AI): Yapay zeka, insanlığın karşı karşıya olduğu birçok önemli soruna çözüm sunma potansiyeline sahiptir. Ancak, yapay zekanın potansiyel riskleri ve etik boyutları da dikkate alınmalıdır. Bu tema altında, yapay zekanın sorumlu bir şekilde geliştirilmesi ve kullanılması için gereken politika ve uygulamaları tartışan makaleler önemlidir.

 

Değerlendirme Kriterleri:

Makaleler, aşağıdaki kriterlere göre değerlendirilecektir:

• Orijinallik: Makalelerin, yapay zeka ve sosyal bilimler alanında yeni ve özgün bir katkı sunması beklenmektedir.
• Derinlik: Makaleler, konuya ilişkin kapsamlı bir analiz ve tartışma içermelidir.
• Uygulama Potansiyeli: Makalelerin, yapay zeka ve sosyal bilimler alanındaki uygulamalara katkı sağlaması beklenmektedir.

 

Sayı Editörleri: Suncem Koçer, Erkan Saka, Haluk Levent

Makale gönderimi için son tarih: 30 Aralık 2023