Halkın İradesi Demokrasiye Karşı: Türkiye’de Popülist Otoriterleşme

Özet

Bu makalede Adalet ve Kalkınma Partisini’nin (AKP) iktidardaki popülizmiyle demokrasinin ilişkisini, karşılaştırmalı ve tarihsel bir perspektiften ve popülizm literatürüne eleştirel bir bakış açısıyla inceliyorum. Yazıya ilk olarak çeşitli demokratik kurumlar ve mekanizmalar arasında rekabetçi seçimlere öncelik veren popülist siyaset anlayışının siyasi kurumsal ifadesini (iktidardaki halk iradesini yansıtmak için) vurgulayarak başlıyorum. Bu perspektife dayanarak, rekabetçi (veya seçimli) otoriterliğe giden bir popülist rota belirliyorum: popülist iktidarlar, seçimleri yücelttikleri ve yurttaşlarla yönetim arasında köprüler kuran liberal demokratik mekanizmaları baltaladıkları için, vatandaşları, yöneticileri sorumlu tutma gücünden mahrum ediyorlar. Daha sonra, Demokrat Parti (DP) ile AKP’nin halk ve demokrasi anlayışlarının süreklilik ve farklılık gösterdiği yerleri belirleyerek Türkiye’deki popülist siyasi tahayyülün izini sürüyorum. Bu partilerin kültürel bölünmeleri siyasallaştırma düzeyindeki farklılıklara rağmen, önemli bir ortaklıklarının olduğunu iddia ediyorum: demokrasinin seçilmiş olmakla yüceltilmiş bir yürütme organıyla eşitlenmesi. Son olarak, AKP’nin iktidardaki popülizminin Türkiye siyasal rejimi üzerindeki etkisine odaklanıyorum. Kusurlu bir demokraside iktidara gelmesinden dolayı (seçilmiş yöneticiler üzerinde demokrasi dışı kontrol mekanizmalarının olduğu ve güç yoğunlaşmasına yatkın), AKP’nin, 2011 yılına kadar, Türkiye siyasal kurumlarını, otoriter bir rejimle rekabetçi seçimleri birleştiren sağ popülist vizyonuna göre, yeniden düzenlemeyibaşardığını iddia ediyorum.