Makale Çağrısı: Kampüste Nasılız? Günümüz Üniversitelerine Çok Katmanlı Bakışlar - Cilt 5 Sayı 3 (2024): Ekim

03.04.2024

2020’li yıllarda küresel ve yerel olarak çoklu krizleri ve dönüşümleri deneyimliyoruz. Süregiden iklim krizinin etkileri, Covid-19 pandemisi, göç süreçleriyle ilgili toplumsal gerilimler, siyasi krizler, ekonomik eşitsizlikler ve krizler, dijitalleşme ve yapay zekanın hızla eğitim hayatına girişi gibi birçok kritik meselenin etkileri üniversite kampüslerinde kesişiyor. Bunlara ilaveten Türkiye’de Şubat 2023 depreminin üniversitelere etkisini de göz ardı etmemek gerek. Yaşam koşullarının, kaynakların, gelecekten beklentilerin değişmiş ve değişiyor olduğu bu dönemde üniversite öğrencileri, akademisyenler, idari personel ve üniversite yönetimleri kendilerini hızla uyumlanmaları beklenen çoklu dönüşüm süreçlerinin ortasında buldu.

İçinde bulunduğumuz fiziki, toplumsal, siyasi ve ekonomik bağlamlar geleceği görmeyi güçleştiriyor. Bu öngörülemezlik kimi durumlarda ruh halimizi etkiliyor, hevesimizi ve cesaretimizi kırabiliyor. Artan kaygılar, isteksizlik, yorgunluk, haksızlığa uğramışlık hisleri sabah kalkıp kampüse gelmeyi zorlaştırıyor ve üniversite kurumuyla ilişkimizin anlamına dair sorgulamalara kapı aralıyor. Bununla birlikte üniversitenin, hem eğitim-öğretim süreçleri hem de araştırma süreçleri kapsamında kritik bir rolü var. Üniversite, bir yandan bu krizlerin etkilerini deneyimlerken, bir yandan da bu krizleri adlandıracak, anlamlandıracak ve çözüm yolları önerecek olan alanyazını ve yeni araçları üretecek olan kurum olarak halen önemli.

2000’lerin başlarında akıllı teknolojilere doğmuş olan kuşağın kendine has öğrenme şekli, hassasiyetleri ve beklentileri ile üniversitelere öğrenci olarak gelişi ve geleneksel üniversite eğitiminin sunabildikleri tartışılmaktayken pandemi ile uzaktan eğitim ani ve zorunlu olarak üniversite deneyimlerini dönüştürdü. Yakın zamanda ise yapay zeka, heyecanı ve korkuları ile kampüs gündeminin ortasına düştü. Eksik kurumsal kapasiteye rağmen ivme kazanan uluslararasılaşma ve toplumdaki göç süreçlerine ilişkin gerilimlerin kampüslere yansımaları üniversitelerin farklılıklarla karşılaşma alanları olarak deneyimlenebilmesini sınırlandırdı. Siyasi alanda demokratik kurumların güç kaybı ve akademik özgürlüklere ilişkin süregiden kısıtlamalar üniversitelerin farklı fikirlerin tartışma mekanı olma özelliğini ciddi biçimde aşındırdı. Ekonomik zorluklar ve belirsizlikler üniversite çalışanlarının ve öğrencilerin hem yaşam koşullarını hem de gelecek beklentilerini olumsuz etkiledi. Bu etkiler birleşerek hepimizi, yükseköğretimde ruh sağlığımızı, akademik motivasyonumuzu, eğitim ve değerlendirme yöntemlerimizi, kurumların yapılarını ve müfredatları yeniden düşünmeye yönlendiriyor.

Bütün bu noktaları akılda tutarak, Reflektif’in “Kampüste Nasılız? Günümüz Üniversitelerine Çok Katmanlı Bakışlar” başlıklı dosyasıyla kampüslerin tüm bileşenlerinin ruhsal ve akademik iyilik halleri ve iyileşme yolları üzerine birlikte düşünmeyi hedefliyoruz. Başka bir ifadeyle, sosyal, siyasal ve ekonomik makro süreçlerin kampüslere etkilerine odaklanan bir dosya hedeflemekteyiz. Mümkün olduğunca üniversitenin farklı bileşenlerine odaklanan çalışmaların yer alacağını umduğumuz bu dosyanın niceliksel, niteliksel ve karma yöntemli çalışmalara açık olduğunu da vurgulamak isteriz.

Bu çerçevede, aşağıdaki temalara odaklanan ama bunlarla sınırlı kalmayarak bu çağda yükseköğretimdeki sorunları ve çözüm önerilerini odağa alan makaleleri bu sayıya davet ediyoruz.

Üniversite Öğrencisinin İyi Olma Hali (Öğrencilerin üniversite eğitimine dair motivasyonu ve deneyimi; kampüslerde değişen ruh sağlığı ihtiyaçları; iyi olma halini destekleyecek politikalar ve koruyucu/önleyici çalışmalar, üniversiteden ayrılanlar ve ne eğitimde ne istihdamda olanlar)
Akademisyenin ve İdari Personelin İyi Olma Hali (Üniversitede çalışanların mutsuzlukları: performans baskıları, mobbing ve hiyerarşiler; akademisyenlerin ve idari personelin motivasyonu ve deneyimi; iyi olma halini destekleyecek politikalar ve koruyucu/önleyici çalışmalar)
Siyasi Gündemler ve Üniversite (Akademik özgürlükler; siyasetin temsil kapasitesindeki azalmanın kampüslere yansıması; kampüslerde kutuplaşma)
Ekonomik Gündemler ve Üniversite (Ekonomik belirsizlik ve gelir dağılımı dengesizliğinin kampüslere etkileri; kira krizi, barınma imkânları ve üniversite deneyimi; dijitalleşmenin getirdiği erişim eşitsizlikleri)
Uzaktan Eğitim (Öğrencilerin ve akademisyenlerin uzaktan eğitim deneyimleri; farklı uzaktan eğitim araç ve yöntemlerinin akademik motivasyon, deneyim ve başarıya etkisi)
Üniversitede Yapay Zeka (Yükseköğretimde yapay zeka araçları ile ilgili öğrenci ve akademisyen deneyimi; öğrenme ve değerlendirme aracı olarak yapay zekanın etkililiği; etik kodlar; iyi kullanım örnekleri)
Çağdaş Müfredat ve Ders Yapılanmaları (Öğrencilerin değişen bilgi ile ilişkilenme biçimleri ve bunu karşılayabilecek müfredatlar; müfredata feminist müdahaleler; müfredat bağlamında dekolonizasyon tartışmasını Türkiye’de düşünmek; dijital portfolyolar, oyunlaştırma gibi farklı ders değerlendirme yöntemleri)
Deprem ve Üniversite (Depremin üniversite öğrencilerinin, akademisyenlerin ve idari personelin ruh sağlığına etkisi; kampüste birincil ve ikincil travmatizasyon)
Pandemi ve Üniversite (Pandeminin üniversite öğrencilerinin, akademisyenlerin ve idari personelin ruh sağlığına etkisi; pandemi sonrası kampüslere dönüş deneyimi)
Kampüste Sürdürülebilirlik (Yenilenebilir enerji kaynakları, atık yönetimi, su koruma, yeşil bina gibi konularda farkındalığının kampüste öğretilmesi ve uygulanmasına dair deneyimler ve öneriler; kapsayıcılık, fırsat ve hak eşitliği gibi sosyal sürdürülebilirlik konularının kampüste öğretilmesi ve uygulanmasına dair deneyimler ve öneriler)
Kampüste Kapsayıcılık ve Uluslararasılaşma (Bir karşılaşma mekânı olarak kampüs: Erasmus deneyimleri ve ötesi; YÖS sistemi ve kampüse etkileri; üniversitelerin uluslararasılaşma altyapısı ve iyileştirme önerileri; öğrencilerin algı, deneyim ve ilişkileri; kampüste ayrımcılık, kampüslerde kapsayıcılık alanında uygulama deneyimleri ve önerileri)
Yükseköğretimin Sonrası (Lisans, yüksek lisans ve doktora diplomalarının mesleki, ekonomik ve itibar anlamında getirileri; zor kulvar: doktora öğrenciliği; iş dünyasının günümüz üniversite mezunu ile ilişkisi)
Çetrefilli Bir Süreç: Akademik Kariyer (Akademik yükseltme süreçleri; fon ve kaynaklar; yayın süreçleri)