Reflektif Beşinci Sayı Makale Çağrısı: Gündelik Hayatta Etik ve Ahlak

Gündelik Hayatta Etik ve Ahlak

 

“İyi hayat” ne anlama geliyor; nasıl anlamlandırılıyorlar nasıl kuruluyor? “İyi hayat” tahayyülleri ile “doğru” ve “yanlış” olguları arasındaki ilişki nedir? Birlikte yaşamak için evrensel olarak kabul edilebilecek belli toplumsal kurallar var mıdır? Bireysel kendini gerçekleştirme ve toplumsal iyi arasında oluşabilecek gerilimlerin nasıl üstesinden gelinebilir? Etik ve ahlak yüzyıllardır birer felsefe sorusu olarak karşımıza çıkıyor. Farklı felsefe gelenekleri içinde bu kavramlar çeşitli biçimlerde düşünüldü ve ele alındı. Günümüzde, Kant’ın Aydınlanma aklı aracılığıyla yalnızca üzerimizdeki “yıldızlı gökyüzünün” bilimsel gerçekliğine değil, aynı zamanda içimizde olduğunu varsaydığımız evrensel ahlak yasalarına da vakıf olma çabasının yerini eleştirel, estetik anlatı ve metaforlara dayalı, gündelik hayat deneyimlerinden ilham alan, iktidar ilişkileri ile örüntülenmiş çalışmalar aldı.

 

Bu sayıda etik ve ahlak mefhumlarını sahaya indirmek ve gündelik hayat tezahürlerini incelemek istiyoruz. Buradaki tahlillerden hareketle etik ve ahlakı gündelik hayatın ayrılmaz birer bileşeni ve müzakere edilen, sosyal bilimsel kavramlar olarak ortaya koymayı amaçlıyoruz Bu müzakere süreçlerindeki tutarsızlıkları, muğlaklıkları, ilişkiselliği ve bağlamsallığı nüanslarıyla incelemek istiyoruz. Böylece, etik ve ahlak üzerine çok disiplinli bir tartışmaya sosyal bilimlerin katkısını öne çıkarmayı hedefliyoruz.

 

Çeşitli disiplinlerden sosyal bilimlerin bu yaklaşımını benimseyen ve aşağıdaki sorulara yanıt arayan makalelere yer vereceğiz:

 

• Toplumsal hayatta yazılı kurallar (yasa, yönetmelik, vb.) ve yazısız kodlar (usul, racon, teamül, adet, vb.) nasıl temas ediyor? Bu temas kişilerin ya da toplulukların “doğru,” “haklı,” “iyi” gibi anlayışlarını nasıl besliyor?
• İktidarla faklı ilişkiler içinde olan insanlar kendi çıkar ve öncelikleri doğrultusunda, farklı bağlam ya da durumlara doğrudan bağlı olarak, “etik” ya da “ahlaklı” olarak değerlendirdiklerini nasıl müzakere ve ifade ediyorlar?
• Farklı grup aidiyetleri ya da sadakatleri (aile, cemaat, ulus, bölge, vb.) bireylerin etik ya da ahlak muhasebelerini nasıl yönlendiriyor; ne gibi çatışmalar doğabiliyor?
• Etik ve ahlak açısından açmazda olma halleri, sıkışmışlıklar nasıl çözülüyor, karar verme süreçleri nasıl işliyor?
• Sahada etik ve ahlakın dili ne? “İyi,” “doğru,” “haklı,” “adil” gibi sözcük ya da mefhumların yanı sıra ya da yerine, topluluklar bu değerleri ya da kanıları nasıl dile getiriyor ve deneyimliyor?
• Araştırmacılar etik ve ahlakın toplumda nasıl değerlendirildiği ve deneyimlendiği üzerine düşünürken kendi öznelliklerini, kendi “iyi” ya da “hakkaniyetli,” “adil,” ya da “doğru” algılarını nasıl konumlandırıyorlar?

 

Şubat 2022 - Dergi Yayını

Makale Teslim tarihi: 20 Ekim 2021

Sayı editörleri: Yağmur Nuhrat, Gülay Uğur Göksel