Reflektif Dördüncü Sayı Makale Çağrısı

Makale Çağrısı: “Çalışma”

Ekim 2021’de yayınlanacak olan dördüncü sayımızda disiplinlerarası bir perspektifle, içinde bulunduğumuz pandemi dönemi de dahil olmak üzere büyük bir değişim ve dönüşüm içinde olan “çalışma” temasını farklı boyutlarıyla ele almayı hedefliyoruz.

Bu çerçevede çalışma/ma hakkı, çalışamama, esnek çalışma, evden /uzaktan çalışma, ev içi emek, emeğin prekarizasyonu, enformel/kayıt dışı çalışma, iş gücünün dönüşümü/değişimi ve değişmeyen çalışma alanları, yabancılaşma, çalışmanın geleceği ve çalışmanın anlamı başlıkları çerçevesinde çalışma/emek/iş kavramlarını tartışan makalelere yer vermek istiyoruz. Çalışmanın anlamı ve çalışmanın farklı tanımlarına dair hem teoriye hem de saha araştırmalarına dayanan makalelerin bu alandaki tartışmalara katkı sunacağı kanısındayız. Çalışma yaşamının hem yasal hem de kurumsal olarak düzenlenmesi, tüm bu düzenlemelerin sonuçları ve Türkiye’de düzenlenemeyen, kayıt dışı iş gücünün yaygınlığı ve bu durumun sonuçları da farklı örneklerle tartışmaya açılabilir.

 Bu kapsamda aşağıda yer alan temalar ve sorularla, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla, bireylerin, sınıfların, grupların ve toplumların çalışma/çalışmama/çalışamama deneyimlerini ve kesişimsellikleri derinlemesine analiz edecek tüm makale önerilerinizi bekliyoruz. 

Çalışmanın farklı anlamları nelerdir? Çalışma eyleminin kendisi mi? Çalışmanın sonucunda ortaya çıkan artı değer mi? Piyasada karşılığı olarak belirlenen  bedel mi? Zaman içinde farklı dönemlerde çalışmaya verilen farklı anlamlar nelerdir? Günümüzde çalışmaya verilen yeni bir anlamdan söz etmek mümkün müdür?

Çalışmaya atfedilen değerler nelerdir? Bu değerlerdeki değişimlere dair neler söylenebilir? Farklı kültürlerin farklı çalışma anlayışlarından söz edilebilir mi? Tarihsel ve sosyolojik perspektiften çalışma ahlakı nasıl ele alınabilir? Çalışma ahlakından yola çıkarak modernleşme/devlet/kapitalizm üzerine düşündüğümüzde çalışma hakkında neler söylenebilir?

Çalışma bir hak mıdır? Çalışma bir özgürleşme aracı mıdır yoksa özgürleşmemiz önünde bir engel midir? Ödev ya da zorunluluk?  Tembellik hakkıyla ilişkisi nedir?

Çalışan kim? İşçi kim? Çalışanı ve çalışmayanı tanımlayan nedir? Kim çalışıyor? Kim çalışamıyor? Kim çalışmıyor? Kim çalışmamalı? Enformel çalışma, serbest (freelance) çalışma, serbest meslek nedir? Yasadışı çalıştırılma tanımın neresinde yer alır? En kötü biçimleri de dahil olmak üzere çocuk işçiliği nedir? Ev içi emek, bakım emeği, kadın emeği, gönüllülerin emeği nerede konumlanır?  Duygusal emek nedir ve nasıl deneyimlenmektedir? 

İşsizlik nedir? İşsizlik nasıl ölçülür? Genç, kentli, eğitimli işsizler ve kadın işsizliği? Geçici işler ve işsizlik arasındaki ilişki nedir? Yeni mezunların iş deneyimleri nelerdir? “Deneyimsiz” olma deneyimi?

 

Çalışma ve gelir arasındaki ilişki nasıl bir tablo karşımıza çıkarıyor? Çalışan yoksullar? Temel gelir tartışmalarının alana katkısı neler olabilir?

 

Hukuken düzenlenmiş ve düzenlenmemiş çalışma ne anlama gelir? Çalışmanın yeni biçimlerinin güvence açısından nasıl düzenlenmesi gerekir? Olağanüstü dönemlerde çalışmanın ve emek piyasasının yeniden düzenlenmesine ilişkin neler söylenebilir?

 

Çalışmanın yaratmayla, kendini gerçekleştirmeyle olan ilişkisi nasıl açıklanabilir? Akademik üretim; sanatsal üretim iş midir? Sanatçı çalışan mıdır? Çalışmanın yaratmayla, üretmeyle olan ilişkisi nedir? Üre-tüketici (üretici-tüketici) kavramı çalışmanın bugünü ve geleceğini anlamaya katkı sunabilir mi?

Çalışmanın sosyal işlevleri üzerine neler söylenebilir? Çalışmanın sosyal kimliklere olan etkisi nedir? Mesleğin sosyal kimlik haline gelmesi üzerine neler söylenebilir?

Çalışmanın kariyer, meslek ve iş ile ilişkisi nedir? İlişkiler ve ayrışmalar; formel eğitimli bireylerin ne kadarı kendi mesleklerini icra ediyor/edebiliyor/etmek istiyor? Bunun üretim, yaratıcılık, iş yaşamı kalitesi ve özel yaşam kalitesi üzerindeki etkisi nedir? Çalışmanın getirdikleri, götürdükleri; çalışma yaşamı, fiziksel ve psikolojik sağlık, esenlik, yaşam kalitesi tanımları ne ifade eder?

Çalışmanın yaşlanma ve emeklilikle ilişkisi nedir? Yaşlanma ve emekliliğe bireyin uyumu kimler için kolay, kimler için zor sayılabilir? Yaşamın anlamı ve yaşam kalitesi bu süreçte etkili midir? Yaşlanan iş gücünün sahip olduğu “değerli bilgi”nin aktarımı nasıl sağlanır?

Çalışma/emek sanata nasıl yansıyor?  Sinema başta olmak üzere farklı sanat alanlarında emeğin farklı temsilleri, yansımaları nasıl ele alınmaktadır?

Çalışma ve yurttaşlık arasında nasıl bir ilişki vardır? Göçmen emeği bu tabloya nasıl yerleşir? Göçmen emeğinin farklı biçimleri nelerdir? Mevsimlik gezici/geçici tarım işçiliği de dahil olmak üzere çalışmak için göç etmenin etkileri, sonuçları nelerdir?

Çalışmanın örgütler/kurumlar tarafından düzenlenmesinin etkileri nedir? Kurumsal yapılarda işin ve organizasyonun formel/enformel yapısı nasıl düzenlenir? Organizasyona/kuruma bağlılık/aidiyet ve/veya meslek aşkı ve işe tutku söz konusu mudur?

 

İnsan-iş ilişkisi nasıl tanımlanabilir? Yönetici-çalışan, yönetici-yönetici ilişkisi nedir? Toplum kültürü ve örgüt kültürü ilişkisi nedir? İş yaşamında yaşa, toplumsal cinsiyete, diğer demografik özelliklere, dezavantajlara bağlı ayrımcı pratikler nelerdir? Nepotizm nasıl tanımlanır?

 

Çalışanların örgütlenmesi, sendikal hareketler ve çalışmanın düzenlenmesi arasındaki ilişkinin ortaya çıkardıkları nelerdir? Örgütlenmiş emeğin çalışmanın düzenlenmesindeki gücü ve örgütsüz emeğin yalnızlığı nasıl açıklanır?

 

Çalışmanın dönüşümü ve geleceği için neler beklenmektedir? Teknolojik gelişmelerin ışığında farklı alanlarda emeğin ve çalışanın dönüşümü ve değişimi nasıl şekilleniyor? Yaratıcı endüstriler, Endüstri 4.0, Endüstri 5.0, platform ekonomilerinde çalışmanın aldığı yeni aldığı biçimler veya muhafaza ettiği eski yöntemler nelerdir?

Yeşil, gri, altın, kırmızı yakalılar kimdir? Dijital göçebeler (digital nomads) kimlerdir? Gelecekteki işlerde beceri uyumu/uyumsuzluluğu ve gelecek iş yaşamı tasarımları nelerdir?

Çalışmanın zamansal ve mekansal olarak değişimi konusunda neler söylenebilir? Esnek/uzaktan çalışma, çalışma saatleri ve zaman kullanımı nedir ve çalışmayı nasıl dönüştürür? Pandeminin bu değişime etkisi nedir ve pandemide emeğin farklı hallerine dair neler söylenebilir? Tüm değişimin içinde değişimin etkilemediği işkolları hangileridir? Gerçekleşen değişimle üretim içindeki en kırılgan grupların çalışma koşullarına nasıl etkileri olmuştur?-

 

Makale metni son gönderim tarihi: 15 Temmuz 2021

Sayı editörleri: İdil Işık, Kübra Doğan Yenisey, Pınar Uyan Semerci